Bas Eickhout, Europarlementariër voor GroenLinks: “PFAS is inmiddels overal met enorme schadelijke gevolgen voor mens en milieu. Een verbod is de enige oplossing als we deze milieuramp in slow motion willen stoppen. We moeten er echter wel voor zorgen dat het uitfaseren van PFAS sneller gaat dan nu wordt voorgesteld. Ook moeten we er voor waken dat dit geen gatenkaas van uitzonderingen wordt.”
PFAS is een verzamelnaam van chemische stoffen en wordt gebruikt in duizenden producten, van anti-aanbaklagen tot cosmetica; van smeermiddelen tot blusschuim. Eickhout: “Het probleem met PFAS is dat je de chemische formule relatief makkelijk een beetje kan aanpassen. Daarom werkt een individueel verbod van een stof, zoals via de Europese Chemicaliën wetgeving, niet goed. Als je iets aan het probleem wil doen, ontkom je niet aan een groepsverbod zoals vandaag is voorgesteld.”
Dit jaar komt de Europese Commissie met een herziening van het Europese chemicaliënbeleid. Eickhout: “Als het aan ons ligt, moet een van de grote veranderingen hierbij zo’n groepsbenadering zijn, waarbij het gevecht om regulering niet meer stof voor stof gevoerd moet worden. De regulering kan nu niet de snelheid van verandering in de industrie bijbenen, waardoor de risico’s voor de volksgezondheid te groot zijn.”
Een mogelijk PFAS-verbod heeft veel effect op andere Europese wetgeving, zoals die van F-gassen. Deze superbroeikasgassen worden onder meer in warmtepompen of koelsystemen gebruikt. Eickhout: “De nieuwste generatie F-gassen is veel minder schadelijk voor het klimaat, maar is vaak wel een PFAS - en dus slecht voor mens en milieu. We moeten voorkomen dat bedrijven miljarden gaan steken in oplossingen die straks mogelijk verboden worden en ons bovendien op milieugebied van de regen in de drup brengen.”
De aanvraag van Nederland en andere EU-landen is een eerste stap in een proces, waarbij ECHA kijkt naar impact van PFAS en mogelijke alternatieven. Vervolgens zal de Europese Commissie het advies van ECHA vertalen in een voorstel waarover de lidstaten moeten stemmen. Een mogelijk verbod kan dan in 2025 ingaan. Eickhout: “De chemische industrie zal alles op alles zetten om dit mogelijke groepsverbod zo klein mogelijk te maken door te beargumenteren dat er geen alternatieven zijn. Juist een verbod zorgt voor investeringen in alternatieven en moet een cyclus van gebrek aan actie doorbreken.”
