Verbrande matrassen
Er is geen vluchteling te bekennen op het eiland. Het opvangcentrum is gesloten. In september brak er een brand uit, aangestoken door de vluchtelingen die opgesloten zaten. Ik bezocht dit weekend het gesloten centrum. De verbrande matrassen liggen er nog, het is desolaat, en je kunt je de paniek van de vluchtelingen indenken.
De Italiaanse overheid heeft de haven van Lampedusa onveilig verklaard. Daarom brengt de marine geen bootvluchtelingen meer naar het eiland, maar worden ze naar Sicilië gebracht, zes uur verder varen. Het opvangcentrum is dicht en wordt niet heropend. Ik zie het als een signaal van de Italiaanse overheid: als de lidstaten in Europa niet tot overeenstemming komen over een echt gezamenlijk asielbeleid waarbij Noord solidair is met Zuid, dan zal Italië zijn opvang niet verbeteren. Lampedusa is een schaakstuk in een Europees spel rond asiel.
Zonder vooruitzicht opgesloten
Hoe kon het zo fout lopen op Lampedusa dat vluchtelingen hun eigen centrum in de fik staken? Omdat ze er al maandenlang zonder vooruitzicht zaten opgesloten. Ze vreesden op de boot terug naar Noord-Afrika te worden gezet. De brand dwong de Italiaanse overheid de vluchtelingen daar weg te halen en naar Sicilië te brengen. Daar zijn de vluchtelingencentra beter, maar vooral ook open. Je kunt dus ook verdwijnen, mocht je dat willen. Op Lampedusa kon dat niet.
Tijdens de humanitaire crisis van 2009 haalde de Italiaanse overheid de vluchtelingen al na een paar dagen weg van Lampedusa. In 2011 liet men ze daar zitten. De bewoners van Lampedusa voelden zich in de steek gelaten. Een eiland van met enkele duizenden inwoners, dat zijn drinkwater moet importeren, kan niet langdurig omgaan met duizenden migranten, zeker niet als die bang zijn teruggestuurd te worden. Dan wordt het voor iedereen gevaarlijk.
De Afrikanen die van Lampedusa naar Sicilië gebracht zijn, wachten nu op een uitspraak over hun asielverzoek. Ik denk dat ze in veel gevallen een negatief antwoord krijgen. En wat dan? Sommigen willen terug naar Libië, waar ze werk hadden, maar niemand die ik sprak wil terug naar zijn vaderland. Niet met lege handen in ieder geval. Daar ligt wellicht een deel van de oplossing: naar huis met een geldbedrag. Als we niet bereid zijn naar dat soort oplossingen te kijken, zijn we getuigen bij de creatie van een hele grote groep illegale migranten.
